Fundacja Centrum Inicjatyw na Rzecz Społeczeństwa podjęła się niezwykle ważnego zadania. Chcemy bowiem zadbać o zdrowie seniorów i tych osób, których dotyczy problem tzw. wielolekowości. Jak pokazują statystyki, Polacy biorą za dużo leków, przepisywanych przez różne dolegliwości – leków, które wchodzą ze sobą w niepożądane interakcje i – tym samym – szkodzą organizmowi pacjenta. A seniorzy są szczególną grupą dotknięta problemem wielolekowość. Przede wszystkim chorują na wiele chorób i w związku z tym muszą korzystać z usług wielu lekarzy specjalistów i lekarzy rodzinnych. Nic więc dziwnego, że bardzo często jeden lekarz nie jest dokładnie poinformowany o procedurach wdrożonych przez inny ośrodek medyczny. Takie wnioski płyną z badań, które zostały przeprowadzone przez różnego rodzaju instytucje, m. in. Narodowy Fundusz Zdrowia. Również badanie PolSenior wykazało, że seniorzy w skrajnych przypadkach biorą nawet 20 różnych leków i leczą się u kilkunastu specjalistów. Dlatego ta grupa osób powinna być objęta szczególną opieką medyczną ze strony przede wszystkim lekarzy geriatrów. Problem polega na tym, że w naszym kraju mamy najmniejszą liczbę geriatrów w stosunku do liczby seniorów. Dlatego dostęp do geriatrów jest w tej chwili bardzo utrudniony.
Problem wielolekowości ma różne przyczyny. Czasami dzieje się tak, że lekarze są zachęcani przez firmy farmaceutyczne do przepisywania nowoczesnych leków. Oczywiście nie ma w tym nic złego: środowisko medyczny powinno być otwarte na nowatorskie rozwiązania, będące efektem profesjonalnych badań klinicznych. Ale co ma zrobić senior, który zażywa już 15-20 tabletek, a jego lekarz proponuje mu kolejny preparat? Brak wiedzy, także związanej z prawami pacjenta, zmusza osobę starszą do akceptacji takiej formy leczenia, a to – jak się okazuje – prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych. Dlatego zajęliśmy się tym problemem, ponieważ polskie społeczeństwo dynamicznie starzeje się, więc prędzej czy później większość z nas może borykać się z problemem wielolekowości. Mamy oczywiście świadomość, że problem, który nas nurtuje, jest problemem systemowym, wynikającym z niskiej świadomości medycznej społeczeństwa. Stąd też podejmujemy działania skierowane do środowiska lekarzy, żeby ich wesprzeć i przygotować dla nich pewne narzędzia, ułatwiające właściwe podejmowanie decyzji medycznych w stosunku do pacjentów. Narzędzia te skutecznie ułatwią rozpoznawanie substancji stosowanych w terapii osób starszych. Naszą kampanię edukacyjną kierujemy także do pacjentów. Chcemy powiedzieć im o tym, jakie mają prawa jako pacjenci, dlaczego powinni krytycznie podchodzić do swojego leczenia, zadając często niewygodne pytania dla swoich lekarzy. Przecież każdy z nas, bez względu na wiek, ma prawo wiedzieć, czy proponowana terapia jest właściwa; czy leki, które zażywa, nie wchodzą w szkodliwe interakcje i zamiast leczyć – po prostu zatruwają organizm. Wszystkim nam, a seniorom szczególnie, przysługuje prawo poproszenia lekarza o skonsultowanie sposobu leczenia z innym specjalistą. Musimy przy tym pamiętać, że i my powinniśmy być szczerzy wobec swoich lekarzy, informując ich o lekach, które przyjmujemy lub suplementach diety, które zażywamy bez konsultacji ze specjalistami.
Będziemy o tym mówić w tej kampanii edukacyjnej. W związku z tym przygotowaliśmy dwa spotkania edukacyjne online – webinaria, które będą udostępnione w internecie. Chcemy także przeprowadzić szerokie konsultacje opracowywanych przez nas dwóch publikacji. Pierwsza z nich to poradnik dla seniorów na temat praw pacjenta; tego, w jaki sposób mogą uzyskać informacje na temat swojego leczenia i jakie usługi medyczne przysługują im jako osobom starszym. Druga publikacja to podręcznik dla lekarzy: lekarzy rodzinnych i lekarzy specjalistów. Znajdą się w niej m. in. wytyczne, które będzie można włączyć np. do aplikacji porównującej leki.
Podsumowując: chcemy nasze działania oprzeć o współpracę ze środowiskiem medycznym i senioralnym. Chcemy zapytać seniorów o kwestie związane z konkretnymi sytuacjami medycznymi. Ale chcemy też poprosić specjalistów – ekspertów najwyższej klasy, specjalizujących się w leczeniu seniorów, o podzielenie się swoją bezcenną wiedzą. Stworzyliśmy więc komitet do spraw pacjenta seniora, zapraszając do niego szerokie grono ekspertów, z którym konsultować będziemy wypracowane przez nas narzędzia. Mamy bowiem świadomość, że efekty naszego projektu mogą w przyszłości pozytywnie zaważyć na zdrowiu Polek i Polaków.
Dr Eliza Szadowska – koordynator projektu
Projekt “Audyt obywatelski procesu leczenia farmakologicznego seniorów w Polsce” realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG.
Patroni medialni projektu: Radio Białystok, Magazyn Pielęgniarki i Położnej, TVP 3 Białystok, Kurier Poranny, Rzeczpospolita, Wrota Podlasia.
Patroni honorowi: Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, Rektor Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Marszałek Województwa Podlaskiego, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Rzecznik Praw Pacjenta, Naczelna Izba Lekarska.